Սումախ կարպետի տեխնիկայով հյուսված անխավ գորգերից թերևս ամենահայտնի տեսակը օձակարպետն է, որը հարավային Արցախի գյուղերում պարզ ու արտահայտիչ կոչվում են «թելթող»: Գյուղացիների կողմից տրված այս անվանումը գալիս է գործվածքի հակառակ կողմից երկար թողնված թելերի պատճառով: Կարպետը հարդարող S-անման վիշապը ոչ միայն «Աժդահակ» գորգատեսակի զարգացման հաջորդ փուլն է, այլ դասական վիշապագորգերում հանդիպող ավելի բարդ վիշապների նախատիպը: Միջազգային շուկայում այս տեսակը հայտնի է զիլե անունով:
Գորգադաշտն ամբողջությամբ հարդարված է լինում շարք-շարք դասավորված երկգույն S-աձև օձանախշերով: Վիշապների գալարների մեջ զոհաբերված խոյերի գլուխներ են և վիշապներին հակադրված երկգլխանի, թևատարած արծիվներ, որոնք հայկական արվեստում հնագույն մարտանշաններ են: Վիշապների վրա գույնզգույն օձիկները իրենց մեջ կրում են ջրի և պտղաբերության գաղափարը: Ամբողջացնելով հարդարանքի ընդհանուր իմաստաբանությունը, կարելի է ասել, որ կարպետում պատկերված է երկրային և երկնային հակադիր ուժերի պայքարը: Հատկանշական է, որ կարպետում մատնանշվում է վիշապների հանդեպ մարդկանց երկակի վերաբերմունքը: Մի կողմից ներկայացված է երկրի հսկա ջրային աղբյուրների խորքերում ապրող վիշապների և նրանց բարեգթության համար զոհաբերվող խոյերին: Մյուս կողմից, պատկերվում են արծիվներ, որպեսզի անհրաժեշտության դեպքում հաղթահարեն վիշապներին:
Սիսիանի գորգագործական օջախներում այս տիպի կարպետները ուղեկցել են «Զույգվիշապ» կոչվող գորգերին, որոնք համանման խորհրդանիշերով տալիս են նեւյն գաղափարը: Նման կարպետ հյուսելու համար որպես հենքաթել Նախիջևանի Շարուր դաշտավայրից ձեռք էր բերվում Ժամանակի համար թանկարժեք բամբակաթել, որը հատկապես խիտ ու ծանր էր դարձնում գործվածքը:
Անխավ գորգի այս տեսակի վաղագույն օրինակները թվագրվում են 18-րդ դարով: Դրանք բավակնին նեղ չափերի են, և հարդարված են լինում իրար կողք-կողքի դասավորված զույգ վիշապներով: Սրանք հիմնականում օգտագործվել են հատակին փռելու համար կամ կենցաղում այլ գործածություն է ունեցել:
Հայաստանի պատմության պետական թանգարանն ունի «թելթողերի» աշխարհում հայտնի ամենամեծ հավաքածուն:
Կարպետը բնորոշ է Արցախի, Սյունիքի, Շիրվանի և Նախիջևանի գորգագործական կենտրոններին:
Աղբյուրը՝ Հայկական գորգարվեստ, XVII-XX դարեր, Հայաստանի պատմության թանգարան։
Robert H. Nooter “Flat woven Rugs and textiles from the Caucasus”
Abraham Levi Moheban “The encyclopedia of antique carpets”