Փամբակը գյուղ է, որը գտնվում է Հայաստանի Հանրապետության Լոռու մարզում՝ Փամբակ գետի ձախ հովտում։ Այս գորգատեսակն իր անունը ստացել է հենց համանուն գյուղից, որտեղ ամենաշատն են հանդիպում այս հորինվածքով գորգերը։
Անտիկ գորգերի շուկայում Լոռի Փամբակ տեսակի գորգեր հանդիպում են՝ սկսած 19-րդ դարի սկզբից։ Հենքի համար օգտագործվել է բուրդ կամ այծի մազի և բրդի խառնուրդ։ Միջնաթելի համար կարմիր ներկված բուրդ է օգտագործվել, երբեմն նաև բամբակ, կամ, ինչպես հենքի դեպքում՝ բրդի և այծի մազի խառնուրդ։ Խավը բրդյա է և բարձր։
Այս գորգերը բնորոշվում են խաչաձև հորինվածքով։ Դրա հորիզոնական թևերը ավարտվում են կոկոնաձև նախշով։ Ուղղաձիգները՝ դիմահայաց դիրքով պատկերված կենդանակերպ երկուական ոճավորումով են ու դրանց միջնամասում էլ լինում է եռանկյունաձև ելուստ։ Հորինվածքի կենտրոնում սովորաբար լինում է զարդ, որը կրկնվում է նաև ուղղաձիգ թևերի կենտրոնում։ Այս ամբողջությունը ունենում է միևնույն հիմնագույն, լինում է բազմանիստ շրջանակում, կամ առանց դրան։
Լոռի Փամբակի հիմնադաշտի հիմնական գույներն են մուգ կարմիրն ու կապույտը։ Գորգերին յուրահատուկ է նաև կանաչավում դեղինը, որն օգտագործվում է մեդալյոնի, եզրագոտիների և որոշ այլ էլենմենտների դիզայնում։ Բացի այս երանգներից՝ գորգի զարդանախշերում և եզրագոտիներում առկա են նաև փղոսկրի և շագանակագույնի երանգներ։
Անտիկ գորգերի շուկայում գորգերը հայտնի են իրենց հարուստ գունապնակով, բաց ոճով և պարզ դիզայնով։ Լինում են գործված ինչպես փոքր չափի, այնպես էլ մինչև 3 մետրանոց գորգեր։
Այս տեսակի գորգերը բնորոշ են Գուգարքի, Արցախի, Սյունիքի, ինչպես նաև Վանանդի ու Ջավախքի գորգագործական կենտրոններին։ Բայց առավելապես բնորոշ է Լոռուն ու հատկապես Փամբակին։
Աղբյուր՝
Abraham Levi Moheban;The Encyclopedia of Antique Carpets, Twenty Five Centuries of Weaving,